Tunus'ta İslami Din Eğitimi

T.C.

SELÇUK ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

FELSEFE VE DİN BİLİMLERİ ANABİLİM DALI

DİN EĞİTİMİ BİLİM DALI

TUNUS EĞİTİM BAKANLIĞI

İSLÂM EĞİTİMİ DERS KİTAPLARI

FİHRİST TERCÜME VE DEĞERLENDİRMESİ

Doktora Seminer

Hazırlayan: Eyüp KİRPİTCİ

KONYA - 1998

İSLÂM TERBİYESİ

4. Sınıf (Temel Eğitim)

Fihrist

I. KUR’AN YOLU:

1. Fecr Suresi 2. Gaşiye Suresi

3. E’la Suresi

4. Tarık Suresi

II. AKİDE:

1. Allah’a İman

2. Resule İtaat

III. İBADET:

1. Taharet

2. Abdest

3. Abdest Nasıl Alınır?

4. Teyemmüm

5. Teyemmüm Nasıl Yapılır?

6. Namaz

7. Farz Namazlar: Sabah Namazı

Öğlen Namazı, İkindi Namazı

Akşam Namazı, Yatsı Namazı

Cum’a Namazı

8. Sünnet Namazlar: Bayram Namazları

Fecr, Şefi’, Vitr

9. Namaz Nasıl Kılınır?

IV. AHLÂK:

1. Anne-Baba Sevgisi

2. Ailede İş Bölümü

3. Bayramlaşma Ve Ziyaretleşme

4. İlim Elde Etmek İçin Gayret Etmek, Çalışmak

5. Başkasının Malını Muhafaza

6. İlmî Ve Kültürel Çalışma

7. Başkalarına Saygı

8. Ziyaret Ve Bayramlaşma Adabı

9. Yardımlaşma

10.Tevazu-(Alçakgönüllülük)

İSLÂM EĞİTİMİ

5. Sınıfı (Temel Eğitim)

Fihrist

I. KUR’AN YOLU

1. Sure-i Buruc (5 Ders)

2. İnşikak Suresi (5 Ders)

3. Mutaffifin Suresi (6 Ders)

4. İnfitar Suresi (4 Ders)

II. AKİDE

1. Allah’a İman

2. Resule İtaat

3. Semavi Kitaplara İman

4. Resullere İman

III. İBADET

1. Abdest

2. Abdesti Bozan Şeyler

3. Farz Namazlar

4. Namazı Bozan Şeyler

5. Geçmiş Namazların Kazası

6. Zekatın Hükmü Ve Çeşitleri

7. Zekatın Faydaları

IV. AHLÂK

1. Anne-Babaya Muamelede Yumuşaklık

2. Konuşma Adabı

3. Misafirlere İkram

4. Çalışmada Süreklilik

5. Okulun Eşyalarını Koruma

6. Arkadaşlar Hakkında İyi Niyet Beslemek

7. Güzel Söz

8. Alçakgönüllülük

9. Diğergamlık

10. Ülfet Ve İnsicam

İSLÂM EĞİTİMİ

(Temel Eğitim 6. Sınıf)

Fihrist

I. KUR’AN YOLU

1. Tekvir Suresi (5 Ders)

2. Abese Suresi (5 Ders)

3. Naziat Suresi (6 Ders)

4. Nebe Suresi (6 Ders)

II. AKİDE

1. Allah Ve Resulüne İtaat

2. Semavi Kitaplara İman

3. Allahın Sıfatlarından: Vahdaniyyet

4. Allah’ın Sıfatlarından: Rahmet

5. Allah’ın Sıfatlarından: Adalet

III. İBADET

1. Abdest

2. Teyemmüm

3. Farz Namazlar

4. Namazlar: Fecr, Şefi’, Vitir

5. Cum’a Ve Bayram Namazları

6. Oruç

7. Hacc

IV. AHLÂK

1. Babaların Çocuklarına İhtimamı. Ebeveynin Çocuklarının Yetiştirilmesine Özen Göstermesi

2. Kardeşlik Duygusu

3. Ahlâkın Temellerinden Utanma Duygusu

4. Çalışmanın Yüceliği

5. Dürüst İş Yapma

6. Çalışmanın Karşılığı

7. İ’tidal

8. Karşılıklı İlişkilerde Samimiyet Ve Doğruluk

9. Emanet

10. Başkasının Malını Koruma

11. Sözde Durma

12. Nesillerarası İlişkiler Ve Yaşlılara Hürmet Ve Onlara Bakmak

13. İnsani İlişkiler

14. İnançlara Hürmet

15. Çevre Koruma

İSLÂM EĞİTİMİ

(Lise 1. Sınıf)

Fihrist

I. AKİDE (İnanç Esasları)

1. Allah’a iman

İslâm’da Allah’a iman – Muhammed Şeltut

2. Tevhid Müslüman Şahsiyetinde Denge Unsurudur

Müslümanın şahsiyetinde Denge – Muhammed el-Behy

3. İslâm Denge Dinidir

İfrat ve Tefrit – Muhammed el-Behy

4. Peygamberlerin Tebliğinde Tevhid

Peygamberler ve Tevhid İnancı – Muhammed eş-Şarkavi

5. Semavi Mesajların Gelişim Sürecindeki Mükemmellik

Semavi Mesajların Mükemmelliği – Dr. Muhsin el-Abid.

6. İbrahim (A.S.) ın Tevhid’i Öğretmesi

İbrahim (A.S.) ın Daveti – Muhammed Ahmed Cad el-Mevla

7. Muhammedi Mesajlar

Muhammedi Mesajların Hususiyetleri – Dr. İsmet Seyfüd-Devle

8. Tebliğde Peygamber Metodu

İslâm’a davette Resul (A.S.) ın Metodu – Muhammed b. Ulvi el-Maliki

9. Peygamberlikden Önce ve Sonra Resulullahın Olgunluğu

Emin ve Bilge Muhammed (SAS) – Muhammed Reşit Rıza

10. Hicret ve Toplum Üzerine Etkisi

Hicret ve Toplum Yapısı – Dr. İmadüddin Halil

II. İBADET

11. Şer’i Hükümler ve kısımları

Allah’ın Yarattığı Şeylerde Esas olan İbahadır – Yusuf Kardavi

12. Temizlik

Müslüman Temizliğiyle Farkedilmelidir. – Abdulmutal Saidi

13. Gusül ve Abdest

Abdest ve Guslün Gerekliliğinin Hikmeti – M. Ali Sabuni

14. Teyemmüm

Teyemmüm İslâm Şeriatının Özelliklerinden Biridir – M. Tahir b. Aşur.

15. Ezan ve Kamet

Ezanın İlk Çıkışı – Muhammed Hüseyin Heykel

16. Namaz

Namaz Yaratıcıya Saygı ve Yaratıklar İçin Bir Şereftir – Mahmut es-Şeltut

17. Beş Vakit Namaz ve Nasıl Kılındığı

Farz Namazlar – Muhammed İsmail İbrahim

18. Cuma Namazı ve Cemaat

Cemaatle Namaz Kılma ve Cuma’nın Önemi – Seyyid Sabık

19. Bayram Namazı

Bayram Namazının Toplumsal Boyutları – Afif Abdülfettah Tabbara

20. Yağmur Duası ve Cenaze Namazı

a. Cenaze Namazı Ölü İçin Saygıdır – Abdülmüt’al Saidi

b. Yağmur Duası Ümid ve Çalışmaya Davettir – Abdülmüt’al Saidi

Çalışma Metinleri

1. Şeriatın Işığında Kulların Davranışları – Abdülvehhab Hallaf

2. Namazın Hikmetlerinden Bazıları – Seyyid Sabık

3. İslâmda İlk Müezzin, Bilal b. Rabbah – Halit Muhammed Halit

III. ARAŞTIRMA VE İNCELEMELER

21. İlk Devirlerde Mescidlerin Psikolojik ve Sosyolojik Önemi

22. İlk Mescid ve Özellikleri – Dr. Hüseyin Mu’nis

23. Mescid-i Haram – Dr. Abdülaziz el-Lümeylim

24. Geçmişte ve Günümüzde Kudüs

25. Kudüs Tarihin Gözyaşıdır – Mustafa Nebil

26. Kayrevan Camii

27. Kayrevanın Kurucusu Ukbe b. Nafi’ – Hasan Hüsnü Abdulvehhab

28. Yeni Mescidler Dönemi

29. Modern Çağda Mescid – Dr. Hüseyin Mü’nis

Çalışma Metinleri

1. Mescid-i Nebi ve İslâm’ın Temelini Oluşturmadaki Rolü –

Dr. Hüseyin Mu’nis

2. İman ve Güzelliğin Ferahlığında Yolculuk – Dr. Hüseyin Mu’nis

3. Arap Şehirlerinin Kalbi Mesciddir – Dr. Fazıl Ziyade

IV. KUR’AN YOLU

26. a. Casiye Suresi (7 ders)

b. Cum’a Suresi (3 ders)

c. Mülk Suresi (5 ders)

V. NEBEVİ YOL

27. a. Allah Sevgisi

b. İslâm Denge ve İtidal Dinidir

c. Resul (SAS)’in Ahlâkından

d. İslâm’da Kolaylık

e. İslâm’da İbadet Adabı ve Namazın Değeri

f. Cemaatle Namazın Fazileti

g. Semavi Mesaj ve Tevhide Davet

Fihrist

İSLÂM EĞİTİMİ

(Lise 2. Sınıf)

Fihrist

- Mukaddime

I. AKİDE VE DAVRANIŞ

1. İslâm’ın Sorumluluğa Daveti

2. Toplumsal Sorumluluğun Temelleri Ve Kuralları

3. İctimai Sorumluluğun Geciktirilmesi

4. Ailede Sorumluluk

5. İctimai Sorumlulukla Ailevi Sorumluluğun İlişkisi

6. İctimai Sorumluluğun Büyüklüğü

7. İctimai Sorumluluğun Gerçekleşmesinde Müesseseleşme, Birlik Ve Düzeninin Önemi

8. Devleti Muhafaza İçin İctimai Sorumluluğa Olan İhtiyaç

9. Alıştırmalar

II. İBADET

1. Toplu Namazlar

2. Namazda İmamlığın Hükümleri

3. Cemaatle Namaz

4. İki Bayram Namazı

5. Cenaze Namazı

6. Toplu Namazlar

7. Mesbuk’un Hükmü

8. Zekat

9. Zekat Çeşitleri

10. Zekattan Hariç Tutulanlar

11. Alıştırmalar

III. KUR’AN YOLU

1. Ailevi Sorumluluk – Lokman Suresi (12-14)

2. Sıla-İ Rahim – İsra Suresi (23-27)

3. Sosyal Münasebetleri Gerçekleştirmenin Temeli – En’am Suresi (152-154)

4. Adalet, İhsan Ve Vefa – Nahl Suresi (90-92)

5. Haramlardan – Maide (92-93)

6. // – Furkan (68)

7. // – Bakara (171-172)

İSLÂM EĞİTİMİ

(Lise 3. Sınıf)

Fihrist

I. İNANÇ VE DAVRANIŞ

Akide Ve Davranış: İslâm’da İnsani Kardeşlik

1. Kur’an’da İnsanın Yeri – İffet Şarkavi (Mısır)

Semavi Dinlerde İnsani Kardeşlik Münasebeti

2. İnsanlar Allah’ın Ailesindendir – Muhammed Et-Talebi (Tunus)

İnsani Kardeşliğin Sürekliliği

3. İnsani Kardeşliğin Aslı Eşitliktir – Salahaddin Eyyubi

İnsani Kardeşliğe İslâmî Koruma – Fehmi Huveydi (Kuveyt)

4. İslâm’da Halklar Arası İlişkiler

İslâm’da Barışa Ulaşma – Fethi Osman (Mısır)

5. Halklar Arası İlişkiler

İslâm’da Cihat – Muhammed Sait El-Aşmavi (Mısır)

Alıştırmalar

II. İBADET

1. Taharetin Önemi

2. Abdest

3. Gusül

4. Namazın Faydası

5. İki Namazı Cemetme

6. Tilavet Secdesi

7. Zekatın Faydaları

8. Hacc Ve Hükmü

9. Haccın Rükünleri

10. Hacda Yasak Olan Şeyler

11. Kutsal Yerler

12. Hacc Semboldür.

13. Alıştırmalar

III. KUR’AN YOLU

1. Kur’an’da İnsanın Yeri – İsra (70)

2. Kur’an’da İnsanın Yeri – Bakara (30)

3. İslâm’ın Tanışmaya Daveti – Hucurat (10-11)

4. İslâm’ın Tanışmaya Daveti – Hucurat (12-13)

5. Nefis Öldürmenin Haramlığı – (Maide 32)

6. Haccın Farz Olması – Hac (25-33)

7. Haccın Farz Olması – Hac (34-37)

SONUÇ

Fihristini tercüme ettiğimiz bu kitaplar Tunus Eğitim Bakanlığınca hazırlatılmış, temel eğitim ve liselerde İslâm Eğitimi (et-Terbiyetü’l-İslamiyye) ders kitabı olarak okutulmaktadır. Bizim tercüme ettiğimiz kitaplar Temel Eğitim 4, 5, 6 ve Lise 1, 2 ve 3. sınıflarda okutulan kitaplardır. Temel Eğitim 1, 2 ve 3. sınıfta da İslâm Eğitimi dersi olması gerekiyor. Çünkü 4. sınıf kitabındaki birçok konunun bir öncesi olması gerekiyor. Ancak biz bu kitapları temin edemediğimiz için tercüme edemedik. Kitaplar içlerinde üniversite hocaları, pedagoji uzmanları ve dersi daha önce okutan lise hocalarının da içinde bulunduğu bir komisyon tarafından hazırlanmıştır. Kitabın muhteviyatından anladığımıza göre, bu kitapların yanında bir yardımcı çalışma kitabı da mevcuddur.

Temel eğitim kitapları; Kur’an yolu, Akide, İbadet ve Ahlâk olmak üzere 4 ana bölümden oluşmaktadır.

Lise Kitapları ise Akide, İbadet, Kur’an Yolu ve Nebevi Yol başlıklı bölümlerden oluşmaktadır.

Lise kitaplarında konularla ilgili temel alanları temsil eden parçalar seçilmiştir. Bu parçalarla karşılıklı tartışmaya zemin hazırlayarak, bilgi ve uygulama boyutunda aklı kullanmayı sağlamaya çalışmışlar. Parçaları daha çok üslubu açık ve ibaresi kolay olmasına dikkat edilmeye çalışılmış. Bu parçalar daha çok çağdaş müelliflerin eserlerinden seçilmiş, çoğunlukla Mısırlı yazarlar tercih edilmiştir. Bu yazarların çoğunluğu modernist çizgidedirler. Kitaptan müsteşriklerin kullandığı bazı kavramların kullanılması (Muhammedî gibi) ve Arap milliyetçiliği ile ilgili konuların işlenmesi kitabın olumsuz yönleridir. Ancak kitapta Tunus Devleti’nin resmî politikalarının yansıtılmaması, konuya pedagojik açından bakılması güzel bir durumdur. Metinlerde geçen bazı kavramlar şerhedilmiş, yazar hakkında bilgi verilmiş ve parçalarla ilgili sorular sorulmuştur. Konu sonunda konuyla ilgili güzel sözler, hadis veya ayetler verilmiştir. Her konunun sonunda bir çalışma metni mevcuddur.

KONULARIN İŞLENİŞİ

1. Kur’an Yolu

İşlenişi: Kitabın bu bölümünde Kur’an’dan bazı sureler işlenmiştir. Surelerin işlenişinde, surenin uzunluğuna göre derslere ayrılmıştır. Herbir ders sure ile ilgili çalışma kısımları oluşturulmuştur. Bu derslerden ilkinde surenin mushaftan okunması sağlanıyor. Surenin ana temasını oluşturan bazı kavramlar üzerinde duruluyor. Bu kavramlarla ilgili Kur’an’dan diğer ayetler veya sureler buldurularak, öğrenciye bu kavramlar tamamen kavratılıyor. Diğer derslerde ise sure belirli bölümlere ayrılarak, bu bölümlerin çok kısa şerhleri yapılıyor. Belirli konular üzerinde çalışmalar yapılıyor ve çalışma kitabı üzerine yazarak konunun öğrenilme seviyesi kontrol ediliyor. Temel eğitim kitaplarında çeşitli resim, şekil ve figürler veriliyor ve öğrencinin bu resim üzerinde düşünmesi sağlanmaktadır. Böylece öğrencinin düşünme, üretme ve ifade etme kabiliyeti ölçülüyor.

2. Akaid: Konuyla ilgili ayetler, hadisler, güzel sözler, resim ve figürler kullanılmış. Örnekler tamamıyla çocuğun anlayacağı somut olarak fark edebileceği eşyadan verilmiş ve çocuğun düşünerek, kendi kendine doğruyu bulmaya çalışması hedeflenmiştir.

3. İbadet: İbadetlerin hikmetleri öğretilmeye çalışılmış. Bunun için öğrenciye sorular sorularak, resimler üzerinde düşünmesi sağlanmaya çalışılmıştır. Konuya uygun parcal seçilmiş ibadetle ilgili hükümler maliki mezhebine göre verilmiş

4. Ahlâk: Konuyla ilgili parçalar veriliyor. Çeşitli sorular sorularak öğrenciyi konu üzerinde düşünme ve konuşmaya zorluyor. Resimler veriliyor ve öğrenciye sorular soruluyor. Bütün konular ayet ve hadislerle süslenmiştir.

#makale